Τι είναι η σωτηρία; Τι σημαίνει για ένα ανθρώπινο ον το να σωθεί; Στη Βίβλο η λέξη σωτηρία χρησιμοποιείται πρωτίστως αναφορικά με την ποιότητα της παρούσας ζωής, και σημαίνει συγχώρηση και απελευθέρωση από την ενοχή, την ασθένεια, τον πόνο, τη θλίψη, την απώλεια, τη συμφορά , κλπ. Επίσης χρησιμοποιείται αναφορικά με την κατάσταση της ψυχής μετά θάνατον, και σημαίνει την απαλλαγή της από την καταδίκη και την απόκτηση αιώνιας μακαριότητας.
Κατ’ αρχήν ας δούμε τι λέει η Παλαιά Διαθήκη για το εάν κάποιος μπορεί να σηκώσει τις αμαρτίες ενός άλλου:
«Η ψυχή που αμαρτάνει, αυτή θα πεθάνει· ο γιος δεν θα βαστάξει την ανομία του πατέρα, και ο πατέρας δεν θα βαστάξει την ανομία του γιου· η δικαιοσύνη του δικαίου θα είναι επάνω του, και η ανομία του ανόμου θα είναι επάνω του.» (Ιεζεκιήλ 18: 20)
Άρα, εφόσον ο Ιησούς είχε πει ότι δεν ήλθε για να ακυρώσει το νόμο και τους προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης, το δόγμα ότι ο Χριστός σήκωσε πάνω του τις αμαρτίες του κόσμου είναι αυθαίρετο και ανυπόστατο.
Ο Παύλος έγραψε ότι «Ο Χριστός μας εξαγόρασε από την κατάρα του νόμου, καθώς έγινε κατάρα για χάρη μας· επειδή είναι γραμμένο: "Επικατάρατος καθένας που κρεμιέται επάνω σε ξύλο".» (Προς Γαλάτας 3: 13)
Γιατί όμως ένας αθώος να γίνει καταραμένος; Ποια δικαιοσύνη το υπαγορεύει; Κι αφού ο Χριστός έγινε καταραμένος για χάρη μας, πώς ξέγινε; Δηλαδή οι Χριστιανοί λατρεύουν έναν καταραμένο θεό; Και γιατί η ανθρωπότητα έκτοτε δεν είναι ευλογημένη αφού ο Χριστός σήκωσε στους ώμους του την κατάρα; Τα ερωτήματα βέβαια είναι ρητορικά, διότι αυθαίρετο είναι και το δόγμα του Απ. Παύλου.
Ας μελετήσουμε, λοιπόν, με διάκριση χαρακτηριστικά εδάφια της Βίβλου που έχουν σχέση με τη σωτηρία.
«Με τι θάρθω μπροστά στον Κύριο, να προσκυνήσω μπροστά στον ύψιστο Θεό; Θάρθω μπροστά του με ολοκαυτώματα, με χρονιάρικα μοσχάρια;
Θα ευαρεστηθεί ο Κύριος σε χιλιάδες κριάρια ή σε μυριάδες από ποτάμια λαδιού; Θα δώσω τον πρωτότοκό μου για την παράβασή μου, τον καρπό της κοιλιάς μου για την αμαρτία της ψυχής μου;
Άνθρωπε, αυτός σου έδειξε τι είναι το καλό· και τι ζητάει ο Κύριος από σένα, παρά να πράττεις το δίκαιο, και να αγαπάς έλεος, και να περπατάς ταπεινά μαζί με τον Θεό σου;» (Μιχαίας 6: 6-8)
Υπήρχαν φορές στην ιστορία του Ισραήλ όπου οι άνθρωποι ένιωσαν ένοχοι για τις αμαρτίες τους και ήθελαν να κάνουν ειρήνη με το Θεό ώστε να «σωθούν», δηλαδή να γλιτώσουν την τιμωρία. Σε τέτοιες στιγμές αναρωτιόντουσαν πώς θα έπρεπε να πλησιάσουν το Θεό για να τον εξευμενίσουν. Θα έπρεπε να τον πλησιάσουν με θυσίες και ολοκαυτώματα, όπως είχε ορίσει ο Μωσαϊκός νόμος; Θα μπορούσε ο Θεός να ευαρεστηθεί με τη θυσία μοσχαριών, ή με χιλιάδες κριάρια, ή με δέκα χιλιάδες ποτάμια από λάδι; Σε περιπτώσεις που η ψυχή τους είχε αμαρτήσει βαριά, μήπως θα ήταν προτιμότερο να προσφέρουν θυσία στο Θεό τον καρπό του σώματός τους, ακόμη και τα πρωτότοκα παιδιά τους, όπως έκαναν οι ειδωλολάτρες; Καθόλου!
Ο προφήτης Μιχαίας ήταν πεπεισμένος ότι ο Θεός δεν χρειαζόταν τέτοια βδελύγματα για να καλοπιαστεί. Αυτά ήταν μια λανθασμένη αντίληψη του παρελθόντος που έπρεπε να εγκαταλειφθεί. Στην πραγματικότητα ο Κύριος είχε ήδη δείξει στο λαό του Ισραήλ τι ήταν ωφέλιμο για την ψυχή τους και τι θα έπρεπε να κάνουν για να έχουν ειρήνη μαζί του. Οι ίδιες απαιτήσεις εφαρμόζονται και σ’ εμάς σήμερα: οι πράξεις του ανθρώπου πρέπει να είναι δίκαιες και γεμάτες αγάπη για όλα τα πλάσματα του Θεού. Συγχρόνως ο άνθρωπος πρέπει να περπατάει με το Θεό ταπεινά, ζητώντας σοφία και δύναμη ούτως ώστε να συμμορφωθεί με τους κυρίαρχους άγραφους νόμους και να εξελιχθεί πνευματικά, πράγμα που είναι ο σκοπός της ανθρώπινης ζωής και η ουσία της σωτηρίας.
Εάν, λοιπόν, ο Θεός δεν ζήτησε το αίμα θυσιών, ανθρώπων ή ζώων, στην Παλαιά Διαθήκη, γιατί θα ζητούσε τη θυσία του υιού του στην Καινή Διαθήκη για να σώσει τους αμαρτωλούς;
Να τι είπε και ο Ησαΐας: «Ποια ανάγκη έχω από την πληθώρα των θυσιών σας; λέει ο Κύριος· είμαι χορτάτος από ολοκαυτώματα κριαριών, και από το πάχος των σιτευτών· και δεν αρέσκομαι σε αίμα ταύρων ή αρνιών ή τράγων.» (Ησαΐας 1: 11)
Τα ίδια είπε και ο προφήτης Ιερεμίας:
«Έτσι λέει ο Κύριος των δυνάμεων (…). Επειδή δεν μίλησα στους πατέρες σας ούτε τους έδωσα εντολές, κατά την ημέρα που τους έβγαλα έξω από τη γη της Αιγύπτου, για ολοκαυτώματα και θυσίες.
Αλλά τους πρόσταξα αυτό τον λόγο, λέγοντας: Ακούστε τη φωνή μου, και θα είμαι Θεός σας, κι εσείς θα είστε λαός μου· και περπατάτε σε όλους τους δρόμους που διόρισα σε σας, για να ευημερείτε.» (Ιερεμίας 7: 21α, 22, 23)
Προκαλεί έκπληξη που ο Απ. Παύλος αγνόησε την απόρριψη των θυσιών ως μέσου εξιλέωσης από το Θεό, που επιβεβαιώνεται από τα ανωτέρω εδάφια αλλά και από τον κοινό νου, και βάσισε το δόγμα της σωτηρίας μέσω του αίματος του Χριστού στη δήθεν αναγκαιότητα των θυσιών της Παλαιάς Διαθήκης.
«Και όταν ήρθε ο Χριστός, ο αρχιερέας των αγαθών που επρόκειτο να ακολουθήσουν, (…) ούτε με αίμα τράγων και μοσχαριών, αλλά διαμέσου του δικού του αίματος, μια φορά για πάντα μπήκε μέσα στα άγια, αφού απέκτησε αιώνια λύτρωση.
Επειδή, αν το αίμα των ταύρων και των τράγων και η στάχτη της δάμαλης, που ραντίζει τους μολυσμένους, αγιάζει προς την καθαρότητα της σάρκας, πόσο μάλλον το αίμα του Χριστού, ο οποίος (…) πρόσφερε τον εαυτό του χωρίς ψεγάδι στον Θεό, θα καθαρίσει τη συνείδησή σας από νεκρά έργα (…);» (Προς Εβραίους 9: 11-14)
Αυτά ως προς την υποτιθέμενη σωτηρία δια του αίματος του Χριστού, και ο έχων ώτα ακούειν ακουέτω, ο δε μη έχων εσαεί ας παραλογίζεται κι ας αυταπατάται.
Όμως ο ίδιος ο Παύλος που θεμελίωσε το δόγμα της δια του αίματος του Χριστού μαγικής σωτηρίας, έρχεται με άλλα εδάφια να το ακυρώσει, ζητώντας πρόσθετα πράγματα από τους πιστούς:
«Ώστε, αγαπητοί μου, (…) μετά φόβου και τρόμου εργάζεσθε τη δική σας σωτηρία.» (Προς Φιλιππησίους 2: 12)
Να λοιπόν που ακόμη και ο ίδιος ο Παύλος, ναι ο άνθρωπος που ισχυρίστηκε ότι η σωτηρία είναι δώρο και επινόησε το δόγμα της δια πίστεως σωτηρίας, στη συνέχεια μας λέει ότι η σωτηρία δεν είναι πράγμα που παρέχεται δωρεάν, αλλά είναι κάτι πάνω στο οποίο ο άνθρωπος πρέπει να δουλέψει και μάλιστα με φόβο και τρόμο! Τόσο δέος προκαλεί η υπόθεση της σωτηρίας! Προφανώς κανείς, ούτε ο ίδιος ο Χριστός, δεν μπορεί να πληρώσει για τις αμαρτίες ενός άλλου, σύμφωνα με αυτό το εδάφιο.
Και πάλι ο Παύλος στο επόμενο εδάφιο:
«…Η λύπη κατά Θεόν γεννάει μετάνοια προς αμεταμέλητη σωτηρία· η λύπη, όμως, του κόσμου γεννάει θάνατο.» (Β´ Κορινθίους 7: 10)
Ώστε ο δρόμος προς τη σωτηρία είναι η μετάνοια, η "λύπη κατά Θεόν", η θλίψη που γεννιέται όταν κάποιος συνειδητοποιεί ότι έζησε τη ζωή του λάθος και πίκρανε το θεό μέσα του, δηλαδή τον Ανώτερο Εαυτό, το πνεύμα. Η θλίψη για τις αμαρτίες μας είναι λύπη κατά Θεόν, αναζωογονητική λύπη, σωτήρια λύπη! Τα δάκρυα μετανοίας ελκύουν τη χάρη του Θεού, είναι λυτρωτικά, ξεπλένουν τους ρύπους της αμαρτίας από την καρδιά και το νου, και φέρνουν χαρά και ειρήνη στον μετανοούντα. Αντίθετα η κατά κόσμο λύπη, δηλαδή υπερβολική θλίψη για την απώλεια χρημάτων ή αξιώματος, η απελπισία για την απώλεια αγαπημένου προσώπου, για τη διάλυση μιας σχέσης, κλπ., προκαλεί ασθένειες που οδηγούν στο θάνατο.
Να και μια ακόμη ρήση του Παύλου που αντιστρατεύεται στο δόγμα της δια του αίματος του Χριστού στιγμιαίας σωτηρίας που επινόησε:
«Επιδιώκετε ειρήνη με όλους, και τον αγιασμό, χωρίς τον οποίο κανένας δεν θα δει τον Κύριο.» (Προς Εβραίους 12: 14)
Χωρίς αγιασμό δεν μπορεί κανείς να δει το Θεό, δηλαδή να νιώσει την παρουσία του, λέει ο Παύλος. Φυσικά το Θεό, που είναι Πνεύμα, δεν τον έχει δει ποτέ κανείς, όπως επιβεβαιώνει ένα άλλο εδάφιο (Κατά Ιωάννη 1: 18), και υπαγορεύει η λογική και η εμπειρία. Το άπειρο δεν χωράει στο πεπερασμένο.
Πάντως δεν υπάρχει σωτηρία της ψυχής χωρίς αγιασμό. Γι’ αυτό πρέπει κανείς να προσπαθεί να καθαγιάζεται κάθε στιγμή με τις καθαρές σκέψεις, τα σοφά λόγια και τα έργα αγάπης, και να επιδιώκει ειρήνη με όλους.
Τα ίδια παρήγγειλε ο Απ. Παύλος και προς τον Τιμόθεο:
«Επειδή, η σωματική εξάσκηση είναι ωφέλιμη για λίγο· η ευσέβεια, όμως, είναι για όλα ωφέλιμη, έχοντας υπόσχεση για την παρούσα ζωή και για τη μέλλουσα. (…)
Αυτά να παραγγέλλεις και να διδάσκεις. (…) Πρόσεχε στον εαυτό σου και στη διδασκαλία· επίμενε σ' αυτά. Επειδή κάνοντας αυτό, θα σώσεις και τον εαυτό σου και εκείνους που σε ακούν.» ( Α´ Τιμόθεο 4: 8, 11, 16)
Η άσκηση στην ευσέβεια είναι πολυτιμότερη από τη σωματική εξάσκηση, διότι παρέχει υποσχέσεις τόσο για "άφθονη ζωή" εδώ και τώρα όσο και για μέλλουσα ζωή, δηλαδή σωτηρία της ψυχής από το δεύτερο θάνατο. Και σε ποια διδασκαλία έπρεπε να επιμείνει ο Τιμόθεος; Προφανώς στη διδασκαλία του Ιησού.
Ας δούμε τώρα τι είπε ο Ιησούς σχετικά με τη σωτηρία.
«Και οι Φαρισαίοι, βλέποντας αυτά, είπαν στους μαθητές του: Γιατί ο δάσκαλός σας τρώει μαζί με τελώνες και αμαρτωλούς;
Και ο Ιησούς, ακούγοντάς το, τους είπε: Δεν έχουν ανάγκη από γιατρό αυτοί που υγιαίνουν, αλλά αυτοί που πάσχουν.
Πηγαίνετε μάλιστα και μάθετε τι είναι: "Έλεος θέλω, και όχι θυσία"· επειδή, δεν ήρθα να καλέσω δικαίους, αλλά αμαρτωλούς σε μετάνοια.» (Κατά Ματθαίον 9: 11-13)
Ο Ιησούς ήταν ένας πνευματικός γιατρός που είχε ως αποστολή να καλέσει αμαρτωλούς σε μετάνοια και να τους θεραπεύσει σωματικά και ψυχικά. Αυτή είναι μια σαφής απάντηση σε κείνους που δογματίζουν ότι ο Ιησούς ήρθε να σώσει όλο τον κόσμο από το λεγόμενο προπατορικό αμάρτημα, κάνοντας εξιλέωση με το αίμα του.
Και βέβαια όλοι οι άνθρωποι είναι αμαρτωλοί σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό. Όμως ο Ιησούς πρωταρχικά ενδιαφερόταν γι’ αυτούς που ήταν ψυχικά και σωματικά άρρωστοι σαν αποτέλεσμα του λανθασμένου τρόπου ζωής που είχαν επιλέξει. Αυτοί χρειάζονταν επειγόντως έναν πνευματικό θεραπευτή για να τους σώσει από τη μιζέρια, και ο Ιησούς είχε όλα τα προσόντα για να τους ανασύρει από το χείλος του γκρεμού. Συχνά, λοιπόν, συναναστρεφόταν αμαρτωλούς, δείχνοντάς τους συμπόνια, διότι γνώριζε πόσο πολύ χρειάζονταν το θεραπευτικό του λόγο και άγγιγμα, καθώς και οδηγίες για ένα διαφορετικό τρόπο ζωής.
Παρόμοια δήλωση έκανε ο Ιησούς στην περίπτωση του Ζακχαίου:
«Και ιδού άνθρωπος, που ονομαζόταν Ζακχαίος, ο οποίος ήταν αρχιτελώνης, κι αυτός ήταν πλούσιος· και ζητούσε να δει τον Ιησού ποιος είναι· και δεν μπορούσε εξαιτίας του πλήθους, επειδή ήταν κοντός στο ανάστημα.
Και τρέχοντας μπροστά, ανέβηκε επάνω σε μια συκομουριά για να τον δει· επειδή από εκείνο τον δρόμο επρόκειτο να περάσει.
Και όταν ο Ιησούς ήρθε στον τόπο, καθώς κοίταξε ψηλά, τον είδε, και του είπε: Ζακχαίε, κατέβα γρήγορα· επειδή σήμερα πρέπει να μείνω στο σπίτι σου.
Και κατέβηκε γρήγορα, και τον υποδέχθηκε με χαρά. Και όλοι, βλέποντας αυτό, γόγγυζαν, λέγοντας ότι: Μπήκε για να μείνει μέσα σε έναν αμαρτωλό άνθρωπο.
Και ο Ζακχαίος, αφού σηκώθηκε όρθιος, είπε στον Κύριο: Δες, τα μισά από τα υπάρχοντά μου, Κύριε, τα δίνω στους φτωχούς· κι αν συκοφάντησα κάποιον σε κάτι, αποδίδω τετραπλάσια.
Και ο Ιησούς είπε σ' αυτόν ότι: Σήμερα έγινε σωτηρία σ' αυτό το σπίτι, καθόσον κι αυτός είναι γιος του Αβραάμ.
Επειδή ο Υιός του ανθρώπου ήρθε να ζητήσει και να σώσει το απολωλός.» (Κατά Λουκά 19: 2-10)
Να, λοιπόν, ποια σωτηρία εννοούσε ο Ιησούς. Αυτή που έγινε στο σπίτι του Ζακχαίου με την ειλικρινή και έμπρακτη μετάνοιά του. Μέχρι εκείνη τη στιγμή ο Ζακχαίος ήταν απολωλός, χαμένος μέσα στο βάρος των αμαρτιών του. Η προσκόλληση στα πλούτη είναι πολύ δυνατή και χρειάζεται η επέμβαση του Αγίου Πνεύματος για να σπάσουν οι αλυσίδες και να ελευθερωθεί ο δέσμιος του Μαμμωνά. Η ψυχή του Ζακχαίου ήταν χαμένη στο κυνηγητό του πλούτου. Όμως η καρδιά του αγγίχτηκε και ελευθερώθηκε από το πνεύμα του Ιησού, ο οποίος, όπως ο ίδιος είπε, ήλθε για ν’ αναζητήσει το απολωλός και να το οδηγήσει στη λύτρωση και στη σωτηρία μέσω του κεχρισμένου μηνύματός του που οδηγεί στη μετάνοια. Στην περίπτωση του Ζακχαίου, η σωτηρία του ίδιου σηματοδότησε και τη σωτηρία ολόκληρης της οικογένειας.
Ο Ζακχαίος σώθηκε προτού σταυρωθεί ο Χριστός για να του ξεπλύνει, όπως λέει το ευφάνταστο δόγμα, τις αμαρτίες με το αίμα του!
«Αν φυλάξετε τις εντολές μου, θα μείνετε στην αγάπη μου· όπως εγώ φύλαξα τις εντολές του Πατέρα μου, και μένω στην αγάπη του. (…)
Εσείς είστε φίλοι μου, αν κάνετε όσα εγώ σας παραγγέλλω. (…)
Αυτά σας παραγγέλλω, να αγαπάτε ο ένας τον άλλον.» (Κατά Ιωάννη 15: 10, 14, 17)
Η προϋπόθεση για να μένει κανείς στην αγάπη του Πατέρα είναι να τηρεί τις εντολές του. Κατά τον ίδιο τρόπο ο Ιησούς επίσης παρέμεινε στην αγάπη του Θεού: με το να φυλάει τις εντολές του. Δεν ήταν διαφορετικός από κάθε άλλο άνθρωπο. Και για να γίνει κανείς φίλος του Ιησού πρέπει να κάνει όσα εκείνος παρήγγειλε, που ήταν πολύ βαθύτερα και δυσκολότερα από τις Δέκα Εντολές του Μωυσή. Αγάπη χωρίς όρους προς τον πλησίον και τον μακράν είναι η μεγαλύτερη εντολή που έδωσε.
«Τότε, αφού τον πλησίασε ο Πέτρος, είπε: Κύριε, πόσες φορές αν ο αδελφός μου αμαρτήσει σε μένα θα τον συγχωρήσω; Μέχρι επτά φορές;
Ο Ιησούς λέει σ' αυτόν: Δεν σου λέω μέχρι επτά φορές, αλλά μέχρι 70 φορές επτά.» (Κατά Ματθαίο 18: 21-22)
Με άλλα λόγια, η αγάπη που ζήτησε ο Χριστός συγχωρεί επ’ άπειρον. Μπορεί να μην είναι δυνατόν δύο άνθρωποι να ομονοήσουν, και ίσως να είναι αδύνατη η συμβίωσή τους, όμως η συγχώρηση είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορέσει κανείς να έχει γαλήνη στην καρδιά του.
«Σας διαβεβαιώνω απόλυτα: Αν κάποιος φυλάξει τον λόγο μου, δεν θα δει θάνατο στον αιώνα.» (Κατά Ιωάννη 8: 51)
Εάν κάποιος φυλάξει το λόγο του Ιησού, η ψυχή του δεν θα υποστεί θάνατο. Δεν υπάρχει συντόμευση γι’ αυτό. Καμία ομολογία της δια πίστεως σωτηρίας δια του αίματος του Χριστού, πράγμα που προπαγανδίζουν τα Ευαγγελικά δόγματα, και καμία συμμετοχή στα λεγόμενα Μυστήρια της Εκκλησίας μπορεί να σώσει την ψυχή από το δεύτερο θάνατο. Μόνο η συμμόρφωση προς το λόγο του Χριστού, λόγο που τον "άκουσε" από το Θεό, μπορεί να τη σώσει.
«Όποιος, λοιπόν, αθετήσει μία από τούτες τις ελάχιστες εντολές και διδάξει έτσι τους ανθρώπους, ελάχιστος θα ονομαστεί στη βασιλεία των ουρανών· όποιος, όμως, εκτελέσει και διδάξει, αυτός θα ονομαστεί μέγας στη βασιλεία των ουρανών.
Επειδή, σας λέω ότι, αν η δικαιοσύνη σας δεν περισσεύσει περισσότερο από τη δικαιοσύνη των γραμματέων και των Φαρισαίων, δεν θα μπείτε μέσα στη βασιλεία των ουρανών.» (Κατά Ματθαίον 5: 19-20)
Για άλλη μια φορά ο Ιησούς παρέλειψε να πει στους μαθητές του ότι επρόκειτο να σωθούν με το αίμα του, αρκεί να πίστευαν. Αντ’ αυτού, τους είπε ότι έπρεπε να τηρήσουν όλες τις εντολές, ακόμη και τις ελάχιστες! Ο Ιησούς ποτέ δεν ξεγέλασε κανέναν ότι η είσοδος στην πνευματική βασιλεία, και εννοούσε εδώ στη γη και όχι μετά θάνατον, θα ήταν μια εύκολη υπόθεση. Η δικαιοσύνη των μαθητών έπρεπε να ξεπεράσει την υποκριτική ευσέβεια των γραμματέων και των Φαρισαίων, οι οποίοι κρατούσαν όλους τους εξωτερικούς τύπους του Μωσαϊκού Νόμου, νήστευαν, έδιναν τα δέκατά τους, προσεύχονταν δημόσια, αλλά μέσα τους ήταν ακάθαρτοι. Η καρδιά τους δεν ήταν καθαρή και γι’ αυτό ο Ιησούς είχε εξαπολύσει τόσα ΟΥΑΙ εναντίον τους.
Το να κρατάει κανείς όλα τα τελετουργικά της θρησκείας του, το να ομολογεί πίστη στο Χριστό και στη λυτρωτική θυσία του επάνω στο σταυρό, δεν κάνουν ένα πρόσωπο ευσεβές. Εάν η καρδιά είναι γεμάτη από υπερηφάνεια, ζήλεια, μίσος, πόθο, πλεονεξία και άλλα κακά, δεν μπορεί κανείς να γευθεί τις ευλογίες της βασιλείας του Θεού, δηλαδή τη σωτηρία στο εδώ και τώρα.
«Και ενώ έβγαινε έξω στον δρόμο, κάποιος έτρεξε, και γονατίζοντας μπροστά του, τον ρωτούσε: Δάσκαλε αγαθέ, τι να κάνω για να κληρονομήσω αιώνια ζωή;
Και ο Ιησούς είπε σ' αυτόν: Γιατί με λες αγαθό; Κανένας δεν είναι αγαθός, παρά μονάχα ένας, ο Θεός.
Ξέρεις τις εντολές: "Μη μοιχεύσεις· Μη φονεύσεις· Μην κλέψεις· Μην ψευδομαρτυρήσεις· Μην αποστερήσεις· Τίμα τον πατέρα σου και τη μητέρα".
Και εκείνος, απαντώντας, είπε σ' αυτόν: Δάσκαλε, όλα αυτά τα τήρησα από τη νιότη μου.
Και ο Ιησούς, αφού τον κοίταξε καλά, τον αγάπησε, και του είπε: Ένα σου λείπει· πήγαινε, πούλησε όσα έχεις, και δώσε στους φτωχούς· και θα έχεις θησαυρό στον ουρανό· και έλα, ακολούθα με, αφού σηκώσεις τον σταυρό σου.
Εκείνος, όμως, γινόμενος σκυθρωπός εξαιτίας αυτού του λόγου, αναχώρησε θλιμμένος· επειδή είχε πολλά κτήματα.
Και ο Ιησούς, κοιτάζοντας ολόγυρα, λέει στους μαθητές του: Πόσο δύσκολα θα μπουν μέσα στη βασιλεία του Θεού αυτοί που έχουν τα χρήματα…» (Κατά Μάρκον 10: 17-23)
Όποιος έχει λύσει εδώ τα προβλήματά του, έχοντας εξασφαλίσει τα υλικά αγαθά για τον εαυτό του, τα παιδιά, τα εγγόνια, τα δισέγγονα, και βάλε, αναρωτιέται πώς θα εξασφαλίσει και αιώνια ζωή. Περνάει τόσο καλά εδώ που δεν θέλει ποτέ να πεθάνει. Κι αφού δεν μπορεί να αποφύγει το φυσικό θάνατο ψάχνει για μια «ασφάλεια» για τη μετά θάνατο ζωή. Αυτό συνέβη με τον πλούσιο της παραβολής στον οποίο μόλις τέθηκαν τα δύσκολα έκανε πίσω. Η αγάπη του για το χρήμα ήταν μεγαλύτερη εκείνης για αιώνια ζωή. Η προσκόλλησή του στα υλικά αγαθά ήταν εμπόδιο στο ν’ ακολουθήσει τη στενή και τεθλιμμένη οδό που βάδιζε ο Ιησούς, μια οδό που θα του εξασφάλιζε πνευματικούς θησαυρούς.
«Και διερχόταν τις πόλεις και τις κωμοπόλεις διδάσκοντας, και οδοιπορώντας προς την Ιερουσαλήμ.
Και κάποιος είπε σ' αυτόν: Κύριε, άραγε, είναι λίγοι αυτοί που σώζονται; Και εκείνος τους είπε:
Αγωνίζεστε να μπείτε μέσα από τη στενή πύλη· επειδή, σας λέω, πολλοί θα ζητήσουν να μπουν μέσα και δεν θα μπορέσουν.» (Κατά Λουκά 13: 22-24)
Για άλλη μια φορά επιβεβαιώνεται από τον ίδιο τον Ιησού ότι η σωτηρία της ψυχής δεν είναι εύκολο πράγμα. Η πύλη που οδηγεί στη βασιλεία του Θεού είναι στενή. Απαιτείται αυταπάρνηση για να μπορέσει κανείς να τρυπώσει στη στενή πύλη της πνευματικής ζωής.
Στο επόμενο εδάφιο ο Ιησούς επιβεβαιώνει την ανάγκη αυταπάρνησης εκείνων που θέλουν ν’ ακολουθήσουν το παράδειγμα και τη διδασκαλία του για να κερδίσουν τη σωτηρία, δηλαδή αιώνια ζωή για την ψυχή τους:
«Τότε ο Ιησούς είπε στους μαθητές του: Αν κάποιος θέλει να έρθει πίσω μου, ας απαρνηθεί τον εαυτό του, κι ας σηκώσει το σταυρό του, κι ας με ακολουθεί.» (Κατά Ματθαίον 16: 24)
Η σωτηρία δεν δίδεται δωρεάν. Εάν ο Ιησούς σήκωσε βαρύ σταυρό, το ίδιο πρέπει να κάνουν και οι μαθητές του και όλοι όσοι θα τον ακολουθήσουν.
«Δεν θα μπει μέσα στη βασιλεία των ουρανών καθένας που λέει σε μένα: Κύριε, Κύριε· αλλ' αυτός που πράττει το θέλημα του Πατέρα μου, ο οποίος είναι στους ουρανούς.» (Κατά Ματθαίον 7: 21) Σαφέστατη η δήλωση του Ιησού: τα "Κύριε-Κύριε" και τα "Κύριε ελέησον" δεν φτάνουν για να εξασφαλίσει κανείς τη σωτηρία του. Πρέπει να πράττει το θέλημα του Θεού. Προσέξτε, ο Ιησούς δεν μίλησε για το δικό του θέλημα, αλλά για το θέλημα του Πατέρα του και Πατέρα όλων των ανθρώπων.
«Επειδή, όποιος θέλει να αγαπάει τη ζωή και θέλει να δει αγαθές ημέρες, ας σταματήσει τη γλώσσα του από κακό, και τα χείλη του από το να μιλούν δόλο.
Ας απομακρυνθεί από κακό και ας πράξει αγαθό· ας ζητήσει ειρήνη και ας την ακολουθήσει.
Επειδή τα μάτια του Κυρίου είναι επάνω στους δικαίους, και τα αυτιά του στη δέησή τους· το πρόσωπο, όμως, του Κυρίου είναι ενάντια σ' αυτούς που πράττουν τα κακά.» (Α´ Πέτρου 3: 10-12)
Εδώ ο Πέτρος μας δίνει κάποιους χρυσούς κανόνες για να γεύεται ο άνθρωπος καλές ημέρες, δηλαδή να έχει σωτηρία. Πρώτα-πρώτα πρέπει να φρουρεί τη γλώσσα του από το κακό και τα χείλη του από το να μιλούν δόλο. Δεύτερον πρέπει να στρέψει την πλάτη του προς την αδικία και να κάνει καλές πράξεις. Με άλλα λόγια, δεν αρκεί κανείς να απέχει από το κακό. Πρέπει να αφιερώσει τη ζωή του στο να κάνει το καλό. Πολλοί άνθρωποι κομπάζουν ότι δεν έβλαψαν κανένα, και με αυτό πιστεύουν ότι έχουν κερδίσει τη σωτηρία. Όμως η παθητική καλοσύνη δεν είναι αρκετή. Πρέπει κανείς να συμμετέχει σε έργα αγάπης και να προσπαθεί να προάγει την ειρήνη και τη δικαιοσύνη μεταξύ των ανθρώπων.
«Ποιο το όφελος, αδελφοί μου, αν κάποιος λέει ότι έχει πίστη, και δεν έχει έργα; Μήπως η πίστη μπορεί να τον σώσει; (…)
Έτσι και η πίστη, αν δεν έχει έργα, είναι από μόνη της νεκρή. (…)
Βλέπετε, λοιπόν, ότι από έργα δικαιώνεται ο άνθρωπος, και όχι μονάχα από πίστη» (Ιακώβου 2: 14, 17, 24)
Φαίνεται ότι το δόγμα του Παύλου της δια πίστεως σωτηρίας είχε κερδίσει έδαφος στις πρώτες εκκλησίες, και ο απόστολος Ιάκωβος επιχειρηματολογούσε προσπαθώντας να φέρει τους πιστούς στα συγκαλά τους.
Ας δούμε τώρα τι λέει το τελευταίο κεφάλαιο της Αποκάλυψης, που είναι και το τελευταίο βιβλίο της Καινής Διαθήκης, περί σωτηρίας:
«Μακάριοι αυτοί που φυλάσσουν τις εντολές του, για να έχουν εξουσία επάνω στο δέντρο της ζωής (…).» (Αποκάλυψη 22: 14α) Ουδεμία αναφορά σε δια πίστεως σωτηρία! Ποιος λοιπόν θα έχει δικαίωμα στο δέντρο της ζωής; Απλούστατα και λογικότατα, ο άνθρωπος που τηρεί τις εντολές του Θεού, εντολές που είναι γραμμένες όχι απλά στα ιερά βιβλία αλλά στο πνεύμα μέσα του, που εκδηλώνεται και ως συνείδηση.
Θα κλείσω το θέμα αυτό με αναφορά σε μια παρερμηνευμένη ιστορία της Καινής Διαθήκης, αυτή του Νικοδήμου:
«Υπήρχε δε ένας άνθρωπος από τους Φαρισαίους, που ονομαζόταν Νικόδημος, άρχοντας των Ιουδαίων.
Αυτός ήρθε στον Ιησού μέσα στη νύχτα και του είπε: Ραββί, ξέρουμε ότι ήρθες Δάσκαλος από τον Θεό· επειδή, κανένας δεν μπορεί να κάνει αυτά τα σημεία που εσύ κάνεις, αν ο Θεός δεν είναι μαζί του.
Αποκρίθηκε ο Ιησούς και του είπε: Σε διαβεβαιώνω απόλυτα, αν κάποιος δεν γεννηθεί από επάνω, δεν μπορεί να δει τη βασιλεία του Θεού.
Ο Νικόδημος λέει σ' αυτόν: Πώς μπορεί ένας άνθρωπος να γεννηθεί ενώ είναι γέροντας; Μήπως μπορεί να μπει μια δεύτερη φορά στην κοιλιά της μητέρας του και να γεννηθεί;
Αποκρίθηκε ο Ιησούς: Σε διαβεβαιώνω απόλυτα, αν κάποιος δεν γεννηθεί από νερό και Πνεύμα, δεν μπορεί να μπει μέσα στη βασιλεία του Θεού.
Εκείνο που έχει γεννηθεί από τη σάρκα είναι σάρκα· και εκείνο που έχει γεννηθεί από το Πνεύμα είναι πνεύμα.
Μη θαυμάσεις ότι σου είπα: Πρέπει να γεννηθείτε από επάνω.
Ο άνεμος πνέει όπου θέλει, και ακούς τη φωνή του, αλλά δεν ξέρεις από πού έρχεται και πού πηγαίνει· έτσι είναι καθένας που γεννήθηκε από το Πνεύμα.
Αποκρίθηκε ο Νικόδημος και του είπε: Πώς μπορούν να γίνουν αυτά;
Αποκρίθηκε ο Ιησούς και του είπε: Εσύ είσαι ο Δάσκαλος του Ισραήλ, κι αυτά δεν τα ξέρεις;» (Κατά Ιωάννη 3: 1-10)
Η ιστορία του Νικοδήμου είναι πολύ δημοφιλής μεταξύ των οπαδών της δια πίστεως στο αίμα του Χριστού "σωτηρίας" (Ευαγγελικών, Πεντηκοστιανών, κλπ.), οι οποίοι παιδαριωδώς ισχυρίζονται ότι με μια ομολογία πίστεως, που άλλοι τους υπαγόρευσαν, αυτομάτως γεννιούνται άνωθεν, δηλαδή είναι αναγεννημένοι. Κομπάζουν λοιπόν για την υποτιθέμενη αναγέννησή τους και τη στιγμιαία σωτηρία τους, περιμένοντας μάλιστα και την αρπαγή στους ουρανούς, σύμφωνα με μια άλλη παιδαριώδη υπόσχεση του Απ. Παύλου. («Έπειτα, εμείς που ζούμε, όσοι απομένουμε, θα αρπαχτούμε μαζί τους ταυτόχρονα, με σύννεφα, σε συνάντηση του Κυρίου στον αέρα· και έτσι, θα είμαστε πάντοτε μαζί με τον Κύριο.» Α´ Θεσσαλονικείς, 4: 17)
Κι ενώ ο Ιησούς επέπληξε το Νικόδημο που, αν και Δάσκαλος του Ισραήλ, δε γνώριζε τι θα πει αναγέννηση – άρα η γέννηση από το Πνεύμα ήταν μια δυνατότητα που υπήρχε και πριν από τη σταύρωση του Χριστού – δεν έδωσε καμία συνταγή για το πώς αυτή επιτυγχάνεται. Μάλιστα, παρομοιάζοντας το Πνεύμα με τον άνεμο που πνέει όπου θέλει και δεν ξέρει κανείς από πού έρχεται και πού πηγαίνει, άφησε να εννοηθεί ότι η αναγέννηση είναι ένα μυστήριο που δε μπορεί να εξηγηθεί ή να προγραμματιστεί από τον άνθρωπο.
Επομένως, το ερώτημα του Νικοδήμου, "πώς μπορούν να γίνουν αυτά", παραμένει αναπάντητο. Σε κάθε περίπτωση, η πνευματική αναγέννηση χρειάζεται δύο για να πραγματοποιηθεί, ακριβώς όπως και η φυσική γέννηση προϋποθέτει τη συνεύρεση δύο – του άνδρα και της γυναίκας. Για την άνωθεν γέννηση πρέπει να υπάρξει μια συνεύρεση μεταξύ του Πνεύματος του Θεού και του πνεύματος του ανθρώπου. Δεν γνωρίζω ποιος κάνει το πρώτο βήμα, ποιος εκτείνει πρώτος το χέρι γι’ αυτή την πνευματική συνάντηση. Αυτό για μένα παραμένει ένα μυστήριο. Είναι ο Θεός που απευθύνει την πρόσκληση, και απομένει στον άνθρωπο να τη δεχτεί ή να την απορρίψει, ή μήπως είναι το ανθρώπινο πνεύμα, που βιώνοντας την εμπειρία μιας ειλικρινούς και βαθιάς μετάνοιας, μιας πραγματικής συντριβής και ταπείνωσης, κράζει προς το Θεό «Αββά ο Πατήρ» και παραδίνεται άνευ όρων στο θέλημά του;
Δεδομένου ότι ο Θεός δεν παραβιάζει την ελεύθερη θέληση του ανθρώπου, ίσως είναι το δεύτερο. Όπως και να ’χει το πράγμα, η πνευματική αναγέννηση είναι μια δυνατότητα που έχει ο κάθε άνθρωπος, σε όποια θρησκεία κι αν ανήκει. Μπορεί κάποιος που αναγεννήθηκε ν’ αμαρτήσει; Και φυσικά μπορεί, αφού συνεχίζει να έχει ελεύθερη θέληση και τη δυνατότητα να κάνει επιλογές. Βέβαια υπάρχει κάποιο εδάφιο στην πρώτη επιστολή του Ιωάννου που λέει ότι ο αναγεννημένος δεν μπορεί να αμαρτήσει, και αυτό δυστυχώς το παρερμηνεύουν οι οπαδοί της εύκολης σωτηρίας.
«Πας όστις εγεννήθη εκ του Θεού αμαρτίαν δεν πράττει, διότι σπέρμα αυτού μένει εν αυτώ· και δεν δύναται να αμαρτάνει, διότι εγεννήθη εκ του Θεού.» (Α´ Ιωάννου 3: 9)
Προσωπικά δεν πιστεύω ότι υπάρχει άνθρωπος αναμάρτητος επί της γης. Εφόσον ζούμε σε αυτό το πήλινο δοχείο, εφόσον βομβαρδιζόμαστε από κάθε είδους αδικίες, πειρασμούς και προκλήσεις, είναι αδύνατο να παραμείνουμε αναμάρτητοι έστω και μετά από μια αυθεντική αναγέννηση. Δεν υπάρχει εκείνος που θα μπλοκάρει το δρόμο σε μια λάθος επιλογή του αναγεννημένου. Πάντως, σπέρμα του Θεού μένει σε κάθε άνθρωπο εκ γενετής, κι αυτό δεν είναι προνόμιο μόνο των αναγεννημένων Χριστιανών.
«Επειδή, όταν οι εθνικοί, που δεν έχουν νόμο, κάνουν από τη φύση τους εκείνα που ανήκουν στον νόμο, αυτοί, ενώ δεν έχουν νόμο, οι ίδιοι είναι νόμος στον εαυτό τους· οι οποίοι δείχνουν το έργο του νόμου να είναι γραμμένο μέσα στις καρδιές τους, έχοντας τη συνείδησή τους να συμμαρτυρεί, και τους λογισμούς να κατηγορούν ή και να απολογούνται αναμεταξύ τους.» (Προς Ρωμαίους 2: 14)
Να λοιπόν που κάθε άνθρωπος, αναγεννημένος ή όχι, έχει το νόμο του Θεού γραμμένο στην καρδιά του! Η συνείδησή του είναι το σπέρμα του Θεού μέσα του, και αυτό τον διαφοροποιεί από τα ζώα. Είναι εν δυνάμει θεός, αρκεί να συμμορφώνεται με τις υποδείξεις της συνείδησής του. Και το αντίθετο όμως συμβαίνει: ο άνθρωπος είναι εν δυνάμει διάβολος, όταν ενεργεί κόντρα στη συνείδησή του, οι ψίθυροι της οποίας από κάποιο σημείο και μετά παύουν ν’ ακούγονται. Τι κρίμα που η ανθρωπότητα διαφεντεύεται από ανθρωπόμορφους διαβόλους…
Κατ’ αρχήν ας δούμε τι λέει η Παλαιά Διαθήκη για το εάν κάποιος μπορεί να σηκώσει τις αμαρτίες ενός άλλου:
«Η ψυχή που αμαρτάνει, αυτή θα πεθάνει· ο γιος δεν θα βαστάξει την ανομία του πατέρα, και ο πατέρας δεν θα βαστάξει την ανομία του γιου· η δικαιοσύνη του δικαίου θα είναι επάνω του, και η ανομία του ανόμου θα είναι επάνω του.» (Ιεζεκιήλ 18: 20)
Άρα, εφόσον ο Ιησούς είχε πει ότι δεν ήλθε για να ακυρώσει το νόμο και τους προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης, το δόγμα ότι ο Χριστός σήκωσε πάνω του τις αμαρτίες του κόσμου είναι αυθαίρετο και ανυπόστατο.
Ο Παύλος έγραψε ότι «Ο Χριστός μας εξαγόρασε από την κατάρα του νόμου, καθώς έγινε κατάρα για χάρη μας· επειδή είναι γραμμένο: "Επικατάρατος καθένας που κρεμιέται επάνω σε ξύλο".» (Προς Γαλάτας 3: 13)
Γιατί όμως ένας αθώος να γίνει καταραμένος; Ποια δικαιοσύνη το υπαγορεύει; Κι αφού ο Χριστός έγινε καταραμένος για χάρη μας, πώς ξέγινε; Δηλαδή οι Χριστιανοί λατρεύουν έναν καταραμένο θεό; Και γιατί η ανθρωπότητα έκτοτε δεν είναι ευλογημένη αφού ο Χριστός σήκωσε στους ώμους του την κατάρα; Τα ερωτήματα βέβαια είναι ρητορικά, διότι αυθαίρετο είναι και το δόγμα του Απ. Παύλου.
Ας μελετήσουμε, λοιπόν, με διάκριση χαρακτηριστικά εδάφια της Βίβλου που έχουν σχέση με τη σωτηρία.
«Με τι θάρθω μπροστά στον Κύριο, να προσκυνήσω μπροστά στον ύψιστο Θεό; Θάρθω μπροστά του με ολοκαυτώματα, με χρονιάρικα μοσχάρια;
Θα ευαρεστηθεί ο Κύριος σε χιλιάδες κριάρια ή σε μυριάδες από ποτάμια λαδιού; Θα δώσω τον πρωτότοκό μου για την παράβασή μου, τον καρπό της κοιλιάς μου για την αμαρτία της ψυχής μου;
Άνθρωπε, αυτός σου έδειξε τι είναι το καλό· και τι ζητάει ο Κύριος από σένα, παρά να πράττεις το δίκαιο, και να αγαπάς έλεος, και να περπατάς ταπεινά μαζί με τον Θεό σου;» (Μιχαίας 6: 6-8)
Υπήρχαν φορές στην ιστορία του Ισραήλ όπου οι άνθρωποι ένιωσαν ένοχοι για τις αμαρτίες τους και ήθελαν να κάνουν ειρήνη με το Θεό ώστε να «σωθούν», δηλαδή να γλιτώσουν την τιμωρία. Σε τέτοιες στιγμές αναρωτιόντουσαν πώς θα έπρεπε να πλησιάσουν το Θεό για να τον εξευμενίσουν. Θα έπρεπε να τον πλησιάσουν με θυσίες και ολοκαυτώματα, όπως είχε ορίσει ο Μωσαϊκός νόμος; Θα μπορούσε ο Θεός να ευαρεστηθεί με τη θυσία μοσχαριών, ή με χιλιάδες κριάρια, ή με δέκα χιλιάδες ποτάμια από λάδι; Σε περιπτώσεις που η ψυχή τους είχε αμαρτήσει βαριά, μήπως θα ήταν προτιμότερο να προσφέρουν θυσία στο Θεό τον καρπό του σώματός τους, ακόμη και τα πρωτότοκα παιδιά τους, όπως έκαναν οι ειδωλολάτρες; Καθόλου!
Ο προφήτης Μιχαίας ήταν πεπεισμένος ότι ο Θεός δεν χρειαζόταν τέτοια βδελύγματα για να καλοπιαστεί. Αυτά ήταν μια λανθασμένη αντίληψη του παρελθόντος που έπρεπε να εγκαταλειφθεί. Στην πραγματικότητα ο Κύριος είχε ήδη δείξει στο λαό του Ισραήλ τι ήταν ωφέλιμο για την ψυχή τους και τι θα έπρεπε να κάνουν για να έχουν ειρήνη μαζί του. Οι ίδιες απαιτήσεις εφαρμόζονται και σ’ εμάς σήμερα: οι πράξεις του ανθρώπου πρέπει να είναι δίκαιες και γεμάτες αγάπη για όλα τα πλάσματα του Θεού. Συγχρόνως ο άνθρωπος πρέπει να περπατάει με το Θεό ταπεινά, ζητώντας σοφία και δύναμη ούτως ώστε να συμμορφωθεί με τους κυρίαρχους άγραφους νόμους και να εξελιχθεί πνευματικά, πράγμα που είναι ο σκοπός της ανθρώπινης ζωής και η ουσία της σωτηρίας.
Εάν, λοιπόν, ο Θεός δεν ζήτησε το αίμα θυσιών, ανθρώπων ή ζώων, στην Παλαιά Διαθήκη, γιατί θα ζητούσε τη θυσία του υιού του στην Καινή Διαθήκη για να σώσει τους αμαρτωλούς;
Να τι είπε και ο Ησαΐας: «Ποια ανάγκη έχω από την πληθώρα των θυσιών σας; λέει ο Κύριος· είμαι χορτάτος από ολοκαυτώματα κριαριών, και από το πάχος των σιτευτών· και δεν αρέσκομαι σε αίμα ταύρων ή αρνιών ή τράγων.» (Ησαΐας 1: 11)
Τα ίδια είπε και ο προφήτης Ιερεμίας:
«Έτσι λέει ο Κύριος των δυνάμεων (…). Επειδή δεν μίλησα στους πατέρες σας ούτε τους έδωσα εντολές, κατά την ημέρα που τους έβγαλα έξω από τη γη της Αιγύπτου, για ολοκαυτώματα και θυσίες.
Αλλά τους πρόσταξα αυτό τον λόγο, λέγοντας: Ακούστε τη φωνή μου, και θα είμαι Θεός σας, κι εσείς θα είστε λαός μου· και περπατάτε σε όλους τους δρόμους που διόρισα σε σας, για να ευημερείτε.» (Ιερεμίας 7: 21α, 22, 23)
Προκαλεί έκπληξη που ο Απ. Παύλος αγνόησε την απόρριψη των θυσιών ως μέσου εξιλέωσης από το Θεό, που επιβεβαιώνεται από τα ανωτέρω εδάφια αλλά και από τον κοινό νου, και βάσισε το δόγμα της σωτηρίας μέσω του αίματος του Χριστού στη δήθεν αναγκαιότητα των θυσιών της Παλαιάς Διαθήκης.
«Και όταν ήρθε ο Χριστός, ο αρχιερέας των αγαθών που επρόκειτο να ακολουθήσουν, (…) ούτε με αίμα τράγων και μοσχαριών, αλλά διαμέσου του δικού του αίματος, μια φορά για πάντα μπήκε μέσα στα άγια, αφού απέκτησε αιώνια λύτρωση.
Επειδή, αν το αίμα των ταύρων και των τράγων και η στάχτη της δάμαλης, που ραντίζει τους μολυσμένους, αγιάζει προς την καθαρότητα της σάρκας, πόσο μάλλον το αίμα του Χριστού, ο οποίος (…) πρόσφερε τον εαυτό του χωρίς ψεγάδι στον Θεό, θα καθαρίσει τη συνείδησή σας από νεκρά έργα (…);» (Προς Εβραίους 9: 11-14)
Αυτά ως προς την υποτιθέμενη σωτηρία δια του αίματος του Χριστού, και ο έχων ώτα ακούειν ακουέτω, ο δε μη έχων εσαεί ας παραλογίζεται κι ας αυταπατάται.
Όμως ο ίδιος ο Παύλος που θεμελίωσε το δόγμα της δια του αίματος του Χριστού μαγικής σωτηρίας, έρχεται με άλλα εδάφια να το ακυρώσει, ζητώντας πρόσθετα πράγματα από τους πιστούς:
«Ώστε, αγαπητοί μου, (…) μετά φόβου και τρόμου εργάζεσθε τη δική σας σωτηρία.» (Προς Φιλιππησίους 2: 12)
Να λοιπόν που ακόμη και ο ίδιος ο Παύλος, ναι ο άνθρωπος που ισχυρίστηκε ότι η σωτηρία είναι δώρο και επινόησε το δόγμα της δια πίστεως σωτηρίας, στη συνέχεια μας λέει ότι η σωτηρία δεν είναι πράγμα που παρέχεται δωρεάν, αλλά είναι κάτι πάνω στο οποίο ο άνθρωπος πρέπει να δουλέψει και μάλιστα με φόβο και τρόμο! Τόσο δέος προκαλεί η υπόθεση της σωτηρίας! Προφανώς κανείς, ούτε ο ίδιος ο Χριστός, δεν μπορεί να πληρώσει για τις αμαρτίες ενός άλλου, σύμφωνα με αυτό το εδάφιο.
Και πάλι ο Παύλος στο επόμενο εδάφιο:
«…Η λύπη κατά Θεόν γεννάει μετάνοια προς αμεταμέλητη σωτηρία· η λύπη, όμως, του κόσμου γεννάει θάνατο.» (Β´ Κορινθίους 7: 10)
Ώστε ο δρόμος προς τη σωτηρία είναι η μετάνοια, η "λύπη κατά Θεόν", η θλίψη που γεννιέται όταν κάποιος συνειδητοποιεί ότι έζησε τη ζωή του λάθος και πίκρανε το θεό μέσα του, δηλαδή τον Ανώτερο Εαυτό, το πνεύμα. Η θλίψη για τις αμαρτίες μας είναι λύπη κατά Θεόν, αναζωογονητική λύπη, σωτήρια λύπη! Τα δάκρυα μετανοίας ελκύουν τη χάρη του Θεού, είναι λυτρωτικά, ξεπλένουν τους ρύπους της αμαρτίας από την καρδιά και το νου, και φέρνουν χαρά και ειρήνη στον μετανοούντα. Αντίθετα η κατά κόσμο λύπη, δηλαδή υπερβολική θλίψη για την απώλεια χρημάτων ή αξιώματος, η απελπισία για την απώλεια αγαπημένου προσώπου, για τη διάλυση μιας σχέσης, κλπ., προκαλεί ασθένειες που οδηγούν στο θάνατο.
Να και μια ακόμη ρήση του Παύλου που αντιστρατεύεται στο δόγμα της δια του αίματος του Χριστού στιγμιαίας σωτηρίας που επινόησε:
«Επιδιώκετε ειρήνη με όλους, και τον αγιασμό, χωρίς τον οποίο κανένας δεν θα δει τον Κύριο.» (Προς Εβραίους 12: 14)
Χωρίς αγιασμό δεν μπορεί κανείς να δει το Θεό, δηλαδή να νιώσει την παρουσία του, λέει ο Παύλος. Φυσικά το Θεό, που είναι Πνεύμα, δεν τον έχει δει ποτέ κανείς, όπως επιβεβαιώνει ένα άλλο εδάφιο (Κατά Ιωάννη 1: 18), και υπαγορεύει η λογική και η εμπειρία. Το άπειρο δεν χωράει στο πεπερασμένο.
Πάντως δεν υπάρχει σωτηρία της ψυχής χωρίς αγιασμό. Γι’ αυτό πρέπει κανείς να προσπαθεί να καθαγιάζεται κάθε στιγμή με τις καθαρές σκέψεις, τα σοφά λόγια και τα έργα αγάπης, και να επιδιώκει ειρήνη με όλους.
Τα ίδια παρήγγειλε ο Απ. Παύλος και προς τον Τιμόθεο:
«Επειδή, η σωματική εξάσκηση είναι ωφέλιμη για λίγο· η ευσέβεια, όμως, είναι για όλα ωφέλιμη, έχοντας υπόσχεση για την παρούσα ζωή και για τη μέλλουσα. (…)
Αυτά να παραγγέλλεις και να διδάσκεις. (…) Πρόσεχε στον εαυτό σου και στη διδασκαλία· επίμενε σ' αυτά. Επειδή κάνοντας αυτό, θα σώσεις και τον εαυτό σου και εκείνους που σε ακούν.» ( Α´ Τιμόθεο 4: 8, 11, 16)
Η άσκηση στην ευσέβεια είναι πολυτιμότερη από τη σωματική εξάσκηση, διότι παρέχει υποσχέσεις τόσο για "άφθονη ζωή" εδώ και τώρα όσο και για μέλλουσα ζωή, δηλαδή σωτηρία της ψυχής από το δεύτερο θάνατο. Και σε ποια διδασκαλία έπρεπε να επιμείνει ο Τιμόθεος; Προφανώς στη διδασκαλία του Ιησού.
Ας δούμε τώρα τι είπε ο Ιησούς σχετικά με τη σωτηρία.
«Και οι Φαρισαίοι, βλέποντας αυτά, είπαν στους μαθητές του: Γιατί ο δάσκαλός σας τρώει μαζί με τελώνες και αμαρτωλούς;
Και ο Ιησούς, ακούγοντάς το, τους είπε: Δεν έχουν ανάγκη από γιατρό αυτοί που υγιαίνουν, αλλά αυτοί που πάσχουν.
Πηγαίνετε μάλιστα και μάθετε τι είναι: "Έλεος θέλω, και όχι θυσία"· επειδή, δεν ήρθα να καλέσω δικαίους, αλλά αμαρτωλούς σε μετάνοια.» (Κατά Ματθαίον 9: 11-13)
Ο Ιησούς ήταν ένας πνευματικός γιατρός που είχε ως αποστολή να καλέσει αμαρτωλούς σε μετάνοια και να τους θεραπεύσει σωματικά και ψυχικά. Αυτή είναι μια σαφής απάντηση σε κείνους που δογματίζουν ότι ο Ιησούς ήρθε να σώσει όλο τον κόσμο από το λεγόμενο προπατορικό αμάρτημα, κάνοντας εξιλέωση με το αίμα του.
Και βέβαια όλοι οι άνθρωποι είναι αμαρτωλοί σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό. Όμως ο Ιησούς πρωταρχικά ενδιαφερόταν γι’ αυτούς που ήταν ψυχικά και σωματικά άρρωστοι σαν αποτέλεσμα του λανθασμένου τρόπου ζωής που είχαν επιλέξει. Αυτοί χρειάζονταν επειγόντως έναν πνευματικό θεραπευτή για να τους σώσει από τη μιζέρια, και ο Ιησούς είχε όλα τα προσόντα για να τους ανασύρει από το χείλος του γκρεμού. Συχνά, λοιπόν, συναναστρεφόταν αμαρτωλούς, δείχνοντάς τους συμπόνια, διότι γνώριζε πόσο πολύ χρειάζονταν το θεραπευτικό του λόγο και άγγιγμα, καθώς και οδηγίες για ένα διαφορετικό τρόπο ζωής.
Παρόμοια δήλωση έκανε ο Ιησούς στην περίπτωση του Ζακχαίου:
«Και ιδού άνθρωπος, που ονομαζόταν Ζακχαίος, ο οποίος ήταν αρχιτελώνης, κι αυτός ήταν πλούσιος· και ζητούσε να δει τον Ιησού ποιος είναι· και δεν μπορούσε εξαιτίας του πλήθους, επειδή ήταν κοντός στο ανάστημα.
Και τρέχοντας μπροστά, ανέβηκε επάνω σε μια συκομουριά για να τον δει· επειδή από εκείνο τον δρόμο επρόκειτο να περάσει.
Και όταν ο Ιησούς ήρθε στον τόπο, καθώς κοίταξε ψηλά, τον είδε, και του είπε: Ζακχαίε, κατέβα γρήγορα· επειδή σήμερα πρέπει να μείνω στο σπίτι σου.
Και κατέβηκε γρήγορα, και τον υποδέχθηκε με χαρά. Και όλοι, βλέποντας αυτό, γόγγυζαν, λέγοντας ότι: Μπήκε για να μείνει μέσα σε έναν αμαρτωλό άνθρωπο.
Και ο Ζακχαίος, αφού σηκώθηκε όρθιος, είπε στον Κύριο: Δες, τα μισά από τα υπάρχοντά μου, Κύριε, τα δίνω στους φτωχούς· κι αν συκοφάντησα κάποιον σε κάτι, αποδίδω τετραπλάσια.
Και ο Ιησούς είπε σ' αυτόν ότι: Σήμερα έγινε σωτηρία σ' αυτό το σπίτι, καθόσον κι αυτός είναι γιος του Αβραάμ.
Επειδή ο Υιός του ανθρώπου ήρθε να ζητήσει και να σώσει το απολωλός.» (Κατά Λουκά 19: 2-10)
Να, λοιπόν, ποια σωτηρία εννοούσε ο Ιησούς. Αυτή που έγινε στο σπίτι του Ζακχαίου με την ειλικρινή και έμπρακτη μετάνοιά του. Μέχρι εκείνη τη στιγμή ο Ζακχαίος ήταν απολωλός, χαμένος μέσα στο βάρος των αμαρτιών του. Η προσκόλληση στα πλούτη είναι πολύ δυνατή και χρειάζεται η επέμβαση του Αγίου Πνεύματος για να σπάσουν οι αλυσίδες και να ελευθερωθεί ο δέσμιος του Μαμμωνά. Η ψυχή του Ζακχαίου ήταν χαμένη στο κυνηγητό του πλούτου. Όμως η καρδιά του αγγίχτηκε και ελευθερώθηκε από το πνεύμα του Ιησού, ο οποίος, όπως ο ίδιος είπε, ήλθε για ν’ αναζητήσει το απολωλός και να το οδηγήσει στη λύτρωση και στη σωτηρία μέσω του κεχρισμένου μηνύματός του που οδηγεί στη μετάνοια. Στην περίπτωση του Ζακχαίου, η σωτηρία του ίδιου σηματοδότησε και τη σωτηρία ολόκληρης της οικογένειας.
Ο Ζακχαίος σώθηκε προτού σταυρωθεί ο Χριστός για να του ξεπλύνει, όπως λέει το ευφάνταστο δόγμα, τις αμαρτίες με το αίμα του!
«Αν φυλάξετε τις εντολές μου, θα μείνετε στην αγάπη μου· όπως εγώ φύλαξα τις εντολές του Πατέρα μου, και μένω στην αγάπη του. (…)
Εσείς είστε φίλοι μου, αν κάνετε όσα εγώ σας παραγγέλλω. (…)
Αυτά σας παραγγέλλω, να αγαπάτε ο ένας τον άλλον.» (Κατά Ιωάννη 15: 10, 14, 17)
Η προϋπόθεση για να μένει κανείς στην αγάπη του Πατέρα είναι να τηρεί τις εντολές του. Κατά τον ίδιο τρόπο ο Ιησούς επίσης παρέμεινε στην αγάπη του Θεού: με το να φυλάει τις εντολές του. Δεν ήταν διαφορετικός από κάθε άλλο άνθρωπο. Και για να γίνει κανείς φίλος του Ιησού πρέπει να κάνει όσα εκείνος παρήγγειλε, που ήταν πολύ βαθύτερα και δυσκολότερα από τις Δέκα Εντολές του Μωυσή. Αγάπη χωρίς όρους προς τον πλησίον και τον μακράν είναι η μεγαλύτερη εντολή που έδωσε.
«Τότε, αφού τον πλησίασε ο Πέτρος, είπε: Κύριε, πόσες φορές αν ο αδελφός μου αμαρτήσει σε μένα θα τον συγχωρήσω; Μέχρι επτά φορές;
Ο Ιησούς λέει σ' αυτόν: Δεν σου λέω μέχρι επτά φορές, αλλά μέχρι 70 φορές επτά.» (Κατά Ματθαίο 18: 21-22)
Με άλλα λόγια, η αγάπη που ζήτησε ο Χριστός συγχωρεί επ’ άπειρον. Μπορεί να μην είναι δυνατόν δύο άνθρωποι να ομονοήσουν, και ίσως να είναι αδύνατη η συμβίωσή τους, όμως η συγχώρηση είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορέσει κανείς να έχει γαλήνη στην καρδιά του.
«Σας διαβεβαιώνω απόλυτα: Αν κάποιος φυλάξει τον λόγο μου, δεν θα δει θάνατο στον αιώνα.» (Κατά Ιωάννη 8: 51)
Εάν κάποιος φυλάξει το λόγο του Ιησού, η ψυχή του δεν θα υποστεί θάνατο. Δεν υπάρχει συντόμευση γι’ αυτό. Καμία ομολογία της δια πίστεως σωτηρίας δια του αίματος του Χριστού, πράγμα που προπαγανδίζουν τα Ευαγγελικά δόγματα, και καμία συμμετοχή στα λεγόμενα Μυστήρια της Εκκλησίας μπορεί να σώσει την ψυχή από το δεύτερο θάνατο. Μόνο η συμμόρφωση προς το λόγο του Χριστού, λόγο που τον "άκουσε" από το Θεό, μπορεί να τη σώσει.
«Όποιος, λοιπόν, αθετήσει μία από τούτες τις ελάχιστες εντολές και διδάξει έτσι τους ανθρώπους, ελάχιστος θα ονομαστεί στη βασιλεία των ουρανών· όποιος, όμως, εκτελέσει και διδάξει, αυτός θα ονομαστεί μέγας στη βασιλεία των ουρανών.
Επειδή, σας λέω ότι, αν η δικαιοσύνη σας δεν περισσεύσει περισσότερο από τη δικαιοσύνη των γραμματέων και των Φαρισαίων, δεν θα μπείτε μέσα στη βασιλεία των ουρανών.» (Κατά Ματθαίον 5: 19-20)
Για άλλη μια φορά ο Ιησούς παρέλειψε να πει στους μαθητές του ότι επρόκειτο να σωθούν με το αίμα του, αρκεί να πίστευαν. Αντ’ αυτού, τους είπε ότι έπρεπε να τηρήσουν όλες τις εντολές, ακόμη και τις ελάχιστες! Ο Ιησούς ποτέ δεν ξεγέλασε κανέναν ότι η είσοδος στην πνευματική βασιλεία, και εννοούσε εδώ στη γη και όχι μετά θάνατον, θα ήταν μια εύκολη υπόθεση. Η δικαιοσύνη των μαθητών έπρεπε να ξεπεράσει την υποκριτική ευσέβεια των γραμματέων και των Φαρισαίων, οι οποίοι κρατούσαν όλους τους εξωτερικούς τύπους του Μωσαϊκού Νόμου, νήστευαν, έδιναν τα δέκατά τους, προσεύχονταν δημόσια, αλλά μέσα τους ήταν ακάθαρτοι. Η καρδιά τους δεν ήταν καθαρή και γι’ αυτό ο Ιησούς είχε εξαπολύσει τόσα ΟΥΑΙ εναντίον τους.
Το να κρατάει κανείς όλα τα τελετουργικά της θρησκείας του, το να ομολογεί πίστη στο Χριστό και στη λυτρωτική θυσία του επάνω στο σταυρό, δεν κάνουν ένα πρόσωπο ευσεβές. Εάν η καρδιά είναι γεμάτη από υπερηφάνεια, ζήλεια, μίσος, πόθο, πλεονεξία και άλλα κακά, δεν μπορεί κανείς να γευθεί τις ευλογίες της βασιλείας του Θεού, δηλαδή τη σωτηρία στο εδώ και τώρα.
«Και ενώ έβγαινε έξω στον δρόμο, κάποιος έτρεξε, και γονατίζοντας μπροστά του, τον ρωτούσε: Δάσκαλε αγαθέ, τι να κάνω για να κληρονομήσω αιώνια ζωή;
Και ο Ιησούς είπε σ' αυτόν: Γιατί με λες αγαθό; Κανένας δεν είναι αγαθός, παρά μονάχα ένας, ο Θεός.
Ξέρεις τις εντολές: "Μη μοιχεύσεις· Μη φονεύσεις· Μην κλέψεις· Μην ψευδομαρτυρήσεις· Μην αποστερήσεις· Τίμα τον πατέρα σου και τη μητέρα".
Και εκείνος, απαντώντας, είπε σ' αυτόν: Δάσκαλε, όλα αυτά τα τήρησα από τη νιότη μου.
Και ο Ιησούς, αφού τον κοίταξε καλά, τον αγάπησε, και του είπε: Ένα σου λείπει· πήγαινε, πούλησε όσα έχεις, και δώσε στους φτωχούς· και θα έχεις θησαυρό στον ουρανό· και έλα, ακολούθα με, αφού σηκώσεις τον σταυρό σου.
Εκείνος, όμως, γινόμενος σκυθρωπός εξαιτίας αυτού του λόγου, αναχώρησε θλιμμένος· επειδή είχε πολλά κτήματα.
Και ο Ιησούς, κοιτάζοντας ολόγυρα, λέει στους μαθητές του: Πόσο δύσκολα θα μπουν μέσα στη βασιλεία του Θεού αυτοί που έχουν τα χρήματα…» (Κατά Μάρκον 10: 17-23)
Όποιος έχει λύσει εδώ τα προβλήματά του, έχοντας εξασφαλίσει τα υλικά αγαθά για τον εαυτό του, τα παιδιά, τα εγγόνια, τα δισέγγονα, και βάλε, αναρωτιέται πώς θα εξασφαλίσει και αιώνια ζωή. Περνάει τόσο καλά εδώ που δεν θέλει ποτέ να πεθάνει. Κι αφού δεν μπορεί να αποφύγει το φυσικό θάνατο ψάχνει για μια «ασφάλεια» για τη μετά θάνατο ζωή. Αυτό συνέβη με τον πλούσιο της παραβολής στον οποίο μόλις τέθηκαν τα δύσκολα έκανε πίσω. Η αγάπη του για το χρήμα ήταν μεγαλύτερη εκείνης για αιώνια ζωή. Η προσκόλλησή του στα υλικά αγαθά ήταν εμπόδιο στο ν’ ακολουθήσει τη στενή και τεθλιμμένη οδό που βάδιζε ο Ιησούς, μια οδό που θα του εξασφάλιζε πνευματικούς θησαυρούς.
«Και διερχόταν τις πόλεις και τις κωμοπόλεις διδάσκοντας, και οδοιπορώντας προς την Ιερουσαλήμ.
Και κάποιος είπε σ' αυτόν: Κύριε, άραγε, είναι λίγοι αυτοί που σώζονται; Και εκείνος τους είπε:
Αγωνίζεστε να μπείτε μέσα από τη στενή πύλη· επειδή, σας λέω, πολλοί θα ζητήσουν να μπουν μέσα και δεν θα μπορέσουν.» (Κατά Λουκά 13: 22-24)
Για άλλη μια φορά επιβεβαιώνεται από τον ίδιο τον Ιησού ότι η σωτηρία της ψυχής δεν είναι εύκολο πράγμα. Η πύλη που οδηγεί στη βασιλεία του Θεού είναι στενή. Απαιτείται αυταπάρνηση για να μπορέσει κανείς να τρυπώσει στη στενή πύλη της πνευματικής ζωής.
Στο επόμενο εδάφιο ο Ιησούς επιβεβαιώνει την ανάγκη αυταπάρνησης εκείνων που θέλουν ν’ ακολουθήσουν το παράδειγμα και τη διδασκαλία του για να κερδίσουν τη σωτηρία, δηλαδή αιώνια ζωή για την ψυχή τους:
«Τότε ο Ιησούς είπε στους μαθητές του: Αν κάποιος θέλει να έρθει πίσω μου, ας απαρνηθεί τον εαυτό του, κι ας σηκώσει το σταυρό του, κι ας με ακολουθεί.» (Κατά Ματθαίον 16: 24)
Η σωτηρία δεν δίδεται δωρεάν. Εάν ο Ιησούς σήκωσε βαρύ σταυρό, το ίδιο πρέπει να κάνουν και οι μαθητές του και όλοι όσοι θα τον ακολουθήσουν.
«Δεν θα μπει μέσα στη βασιλεία των ουρανών καθένας που λέει σε μένα: Κύριε, Κύριε· αλλ' αυτός που πράττει το θέλημα του Πατέρα μου, ο οποίος είναι στους ουρανούς.» (Κατά Ματθαίον 7: 21) Σαφέστατη η δήλωση του Ιησού: τα "Κύριε-Κύριε" και τα "Κύριε ελέησον" δεν φτάνουν για να εξασφαλίσει κανείς τη σωτηρία του. Πρέπει να πράττει το θέλημα του Θεού. Προσέξτε, ο Ιησούς δεν μίλησε για το δικό του θέλημα, αλλά για το θέλημα του Πατέρα του και Πατέρα όλων των ανθρώπων.
«Επειδή, όποιος θέλει να αγαπάει τη ζωή και θέλει να δει αγαθές ημέρες, ας σταματήσει τη γλώσσα του από κακό, και τα χείλη του από το να μιλούν δόλο.
Ας απομακρυνθεί από κακό και ας πράξει αγαθό· ας ζητήσει ειρήνη και ας την ακολουθήσει.
Επειδή τα μάτια του Κυρίου είναι επάνω στους δικαίους, και τα αυτιά του στη δέησή τους· το πρόσωπο, όμως, του Κυρίου είναι ενάντια σ' αυτούς που πράττουν τα κακά.» (Α´ Πέτρου 3: 10-12)
Εδώ ο Πέτρος μας δίνει κάποιους χρυσούς κανόνες για να γεύεται ο άνθρωπος καλές ημέρες, δηλαδή να έχει σωτηρία. Πρώτα-πρώτα πρέπει να φρουρεί τη γλώσσα του από το κακό και τα χείλη του από το να μιλούν δόλο. Δεύτερον πρέπει να στρέψει την πλάτη του προς την αδικία και να κάνει καλές πράξεις. Με άλλα λόγια, δεν αρκεί κανείς να απέχει από το κακό. Πρέπει να αφιερώσει τη ζωή του στο να κάνει το καλό. Πολλοί άνθρωποι κομπάζουν ότι δεν έβλαψαν κανένα, και με αυτό πιστεύουν ότι έχουν κερδίσει τη σωτηρία. Όμως η παθητική καλοσύνη δεν είναι αρκετή. Πρέπει κανείς να συμμετέχει σε έργα αγάπης και να προσπαθεί να προάγει την ειρήνη και τη δικαιοσύνη μεταξύ των ανθρώπων.
«Ποιο το όφελος, αδελφοί μου, αν κάποιος λέει ότι έχει πίστη, και δεν έχει έργα; Μήπως η πίστη μπορεί να τον σώσει; (…)
Έτσι και η πίστη, αν δεν έχει έργα, είναι από μόνη της νεκρή. (…)
Βλέπετε, λοιπόν, ότι από έργα δικαιώνεται ο άνθρωπος, και όχι μονάχα από πίστη» (Ιακώβου 2: 14, 17, 24)
Φαίνεται ότι το δόγμα του Παύλου της δια πίστεως σωτηρίας είχε κερδίσει έδαφος στις πρώτες εκκλησίες, και ο απόστολος Ιάκωβος επιχειρηματολογούσε προσπαθώντας να φέρει τους πιστούς στα συγκαλά τους.
Ας δούμε τώρα τι λέει το τελευταίο κεφάλαιο της Αποκάλυψης, που είναι και το τελευταίο βιβλίο της Καινής Διαθήκης, περί σωτηρίας:
«Μακάριοι αυτοί που φυλάσσουν τις εντολές του, για να έχουν εξουσία επάνω στο δέντρο της ζωής (…).» (Αποκάλυψη 22: 14α) Ουδεμία αναφορά σε δια πίστεως σωτηρία! Ποιος λοιπόν θα έχει δικαίωμα στο δέντρο της ζωής; Απλούστατα και λογικότατα, ο άνθρωπος που τηρεί τις εντολές του Θεού, εντολές που είναι γραμμένες όχι απλά στα ιερά βιβλία αλλά στο πνεύμα μέσα του, που εκδηλώνεται και ως συνείδηση.
Θα κλείσω το θέμα αυτό με αναφορά σε μια παρερμηνευμένη ιστορία της Καινής Διαθήκης, αυτή του Νικοδήμου:
«Υπήρχε δε ένας άνθρωπος από τους Φαρισαίους, που ονομαζόταν Νικόδημος, άρχοντας των Ιουδαίων.
Αυτός ήρθε στον Ιησού μέσα στη νύχτα και του είπε: Ραββί, ξέρουμε ότι ήρθες Δάσκαλος από τον Θεό· επειδή, κανένας δεν μπορεί να κάνει αυτά τα σημεία που εσύ κάνεις, αν ο Θεός δεν είναι μαζί του.
Αποκρίθηκε ο Ιησούς και του είπε: Σε διαβεβαιώνω απόλυτα, αν κάποιος δεν γεννηθεί από επάνω, δεν μπορεί να δει τη βασιλεία του Θεού.
Ο Νικόδημος λέει σ' αυτόν: Πώς μπορεί ένας άνθρωπος να γεννηθεί ενώ είναι γέροντας; Μήπως μπορεί να μπει μια δεύτερη φορά στην κοιλιά της μητέρας του και να γεννηθεί;
Αποκρίθηκε ο Ιησούς: Σε διαβεβαιώνω απόλυτα, αν κάποιος δεν γεννηθεί από νερό και Πνεύμα, δεν μπορεί να μπει μέσα στη βασιλεία του Θεού.
Εκείνο που έχει γεννηθεί από τη σάρκα είναι σάρκα· και εκείνο που έχει γεννηθεί από το Πνεύμα είναι πνεύμα.
Μη θαυμάσεις ότι σου είπα: Πρέπει να γεννηθείτε από επάνω.
Ο άνεμος πνέει όπου θέλει, και ακούς τη φωνή του, αλλά δεν ξέρεις από πού έρχεται και πού πηγαίνει· έτσι είναι καθένας που γεννήθηκε από το Πνεύμα.
Αποκρίθηκε ο Νικόδημος και του είπε: Πώς μπορούν να γίνουν αυτά;
Αποκρίθηκε ο Ιησούς και του είπε: Εσύ είσαι ο Δάσκαλος του Ισραήλ, κι αυτά δεν τα ξέρεις;» (Κατά Ιωάννη 3: 1-10)
Η ιστορία του Νικοδήμου είναι πολύ δημοφιλής μεταξύ των οπαδών της δια πίστεως στο αίμα του Χριστού "σωτηρίας" (Ευαγγελικών, Πεντηκοστιανών, κλπ.), οι οποίοι παιδαριωδώς ισχυρίζονται ότι με μια ομολογία πίστεως, που άλλοι τους υπαγόρευσαν, αυτομάτως γεννιούνται άνωθεν, δηλαδή είναι αναγεννημένοι. Κομπάζουν λοιπόν για την υποτιθέμενη αναγέννησή τους και τη στιγμιαία σωτηρία τους, περιμένοντας μάλιστα και την αρπαγή στους ουρανούς, σύμφωνα με μια άλλη παιδαριώδη υπόσχεση του Απ. Παύλου. («Έπειτα, εμείς που ζούμε, όσοι απομένουμε, θα αρπαχτούμε μαζί τους ταυτόχρονα, με σύννεφα, σε συνάντηση του Κυρίου στον αέρα· και έτσι, θα είμαστε πάντοτε μαζί με τον Κύριο.» Α´ Θεσσαλονικείς, 4: 17)
Κι ενώ ο Ιησούς επέπληξε το Νικόδημο που, αν και Δάσκαλος του Ισραήλ, δε γνώριζε τι θα πει αναγέννηση – άρα η γέννηση από το Πνεύμα ήταν μια δυνατότητα που υπήρχε και πριν από τη σταύρωση του Χριστού – δεν έδωσε καμία συνταγή για το πώς αυτή επιτυγχάνεται. Μάλιστα, παρομοιάζοντας το Πνεύμα με τον άνεμο που πνέει όπου θέλει και δεν ξέρει κανείς από πού έρχεται και πού πηγαίνει, άφησε να εννοηθεί ότι η αναγέννηση είναι ένα μυστήριο που δε μπορεί να εξηγηθεί ή να προγραμματιστεί από τον άνθρωπο.
Επομένως, το ερώτημα του Νικοδήμου, "πώς μπορούν να γίνουν αυτά", παραμένει αναπάντητο. Σε κάθε περίπτωση, η πνευματική αναγέννηση χρειάζεται δύο για να πραγματοποιηθεί, ακριβώς όπως και η φυσική γέννηση προϋποθέτει τη συνεύρεση δύο – του άνδρα και της γυναίκας. Για την άνωθεν γέννηση πρέπει να υπάρξει μια συνεύρεση μεταξύ του Πνεύματος του Θεού και του πνεύματος του ανθρώπου. Δεν γνωρίζω ποιος κάνει το πρώτο βήμα, ποιος εκτείνει πρώτος το χέρι γι’ αυτή την πνευματική συνάντηση. Αυτό για μένα παραμένει ένα μυστήριο. Είναι ο Θεός που απευθύνει την πρόσκληση, και απομένει στον άνθρωπο να τη δεχτεί ή να την απορρίψει, ή μήπως είναι το ανθρώπινο πνεύμα, που βιώνοντας την εμπειρία μιας ειλικρινούς και βαθιάς μετάνοιας, μιας πραγματικής συντριβής και ταπείνωσης, κράζει προς το Θεό «Αββά ο Πατήρ» και παραδίνεται άνευ όρων στο θέλημά του;
Δεδομένου ότι ο Θεός δεν παραβιάζει την ελεύθερη θέληση του ανθρώπου, ίσως είναι το δεύτερο. Όπως και να ’χει το πράγμα, η πνευματική αναγέννηση είναι μια δυνατότητα που έχει ο κάθε άνθρωπος, σε όποια θρησκεία κι αν ανήκει. Μπορεί κάποιος που αναγεννήθηκε ν’ αμαρτήσει; Και φυσικά μπορεί, αφού συνεχίζει να έχει ελεύθερη θέληση και τη δυνατότητα να κάνει επιλογές. Βέβαια υπάρχει κάποιο εδάφιο στην πρώτη επιστολή του Ιωάννου που λέει ότι ο αναγεννημένος δεν μπορεί να αμαρτήσει, και αυτό δυστυχώς το παρερμηνεύουν οι οπαδοί της εύκολης σωτηρίας.
«Πας όστις εγεννήθη εκ του Θεού αμαρτίαν δεν πράττει, διότι σπέρμα αυτού μένει εν αυτώ· και δεν δύναται να αμαρτάνει, διότι εγεννήθη εκ του Θεού.» (Α´ Ιωάννου 3: 9)
Προσωπικά δεν πιστεύω ότι υπάρχει άνθρωπος αναμάρτητος επί της γης. Εφόσον ζούμε σε αυτό το πήλινο δοχείο, εφόσον βομβαρδιζόμαστε από κάθε είδους αδικίες, πειρασμούς και προκλήσεις, είναι αδύνατο να παραμείνουμε αναμάρτητοι έστω και μετά από μια αυθεντική αναγέννηση. Δεν υπάρχει εκείνος που θα μπλοκάρει το δρόμο σε μια λάθος επιλογή του αναγεννημένου. Πάντως, σπέρμα του Θεού μένει σε κάθε άνθρωπο εκ γενετής, κι αυτό δεν είναι προνόμιο μόνο των αναγεννημένων Χριστιανών.
«Επειδή, όταν οι εθνικοί, που δεν έχουν νόμο, κάνουν από τη φύση τους εκείνα που ανήκουν στον νόμο, αυτοί, ενώ δεν έχουν νόμο, οι ίδιοι είναι νόμος στον εαυτό τους· οι οποίοι δείχνουν το έργο του νόμου να είναι γραμμένο μέσα στις καρδιές τους, έχοντας τη συνείδησή τους να συμμαρτυρεί, και τους λογισμούς να κατηγορούν ή και να απολογούνται αναμεταξύ τους.» (Προς Ρωμαίους 2: 14)
Να λοιπόν που κάθε άνθρωπος, αναγεννημένος ή όχι, έχει το νόμο του Θεού γραμμένο στην καρδιά του! Η συνείδησή του είναι το σπέρμα του Θεού μέσα του, και αυτό τον διαφοροποιεί από τα ζώα. Είναι εν δυνάμει θεός, αρκεί να συμμορφώνεται με τις υποδείξεις της συνείδησής του. Και το αντίθετο όμως συμβαίνει: ο άνθρωπος είναι εν δυνάμει διάβολος, όταν ενεργεί κόντρα στη συνείδησή του, οι ψίθυροι της οποίας από κάποιο σημείο και μετά παύουν ν’ ακούγονται. Τι κρίμα που η ανθρωπότητα διαφεντεύεται από ανθρωπόμορφους διαβόλους…
